جنگ چالدران
جنگ چالدران، نخستین نبرد دولت صفوی با عثمانی بود،
که در نزدیکی شهرستان چالدران در شمال غربی ایران درسی و یکم امرداد سال ۸۹۳ خورشیدی رخ داد.
این جنگ روایتی غم انگیز از جنگی نابرابر میهنی و بزرگ است که ایرانیان با دشمنی جنگیدندکه شمار سربازانش ۱۰ برابر سربازان ایرانی بود.اما این امر ،تزلزلی در دل سربازان ایرانی به وجود نیاورد و آنان دلیرانه تا لحظه مرگ در مقابل سپاه تا دندان مسلح عثمانی ایستادگی و پایمردی کردند.
در این جنگ نیروهای قزلباش ایرانی ۲۹۷۵۰ و سپاه عثمانی دویست هزار نفر بودند که قزلباشان به علت شمار کمتر، نداشتن استراتژی مناسب و اسلحه‌های نوین آتشین از سپاه عثمانی شکست خوردند. در این جنگ سربازان صفوی با شمشیر، نیزه و تیر و کمان میجنگیدند در حالیکه ارتش عثمانی از توپ و تفنگ میجنگیدند.
نتایج جنگ چالدران
در این نبرد نابرابر۴۱۰۰۰۰ نفر از سپاهیان عثمانی و ۲۹۰۰۰۰ نفر از سپاهیان ایرانی در این کارزار کشته شدند اما حتی یک نفر از سپاهیان ایرانی به اسارت عثمانی ها در نیامد درحالی که ایرانیان دوهزار سرباز عثمانی را اسیر کردند.با پیروزی عثمانیان در نبرد چالدران، بخشی از آناطولی شرقی که در تصرف دولت صفوی بود و نیز امیرنشین ذوالقدر، به قلمرو عثمانی ضمیمه و دیار بکر نیز از دست صفویان خارج شد.دلیل مهم پیروزی عثمانی ها ، داشتن جنگ افزار آتشین عثمانی ها بود که سپاه ایران از آن بی بهره بود.گرچه شاه اسماعیل با گروهی از نخبگان قزلباش بخشی از توپخانه عثمانی را از کار انداخت اما کثرت ارتش عثمانی و سلاح آتشین ، پیروزی آنان را رقم زد.پس از چالدران، ایرانیان در قبال دولت عثمانی موضع دفاعی گرفتند و تا هنگام سلطنت شاه‌عباس اول (حکومت:۹۹۶ـ ۱۰۳۸) وضع به همین صورت باقی ماند. ضربه‌ای که در چالدران بر شاه‌اسماعیل وارد آمد، تأثیر عمیقی بر وی گذاشت، چنان که تا پایان حیاتش از دخالت جدّی در اداره امور حکومتی کناره گرفت، در هیچ جنگی شرکت نکرد و به پادشاهی بی‌اراده و راحت‌طلب تبدیل شد. پس از چالدران کسی آن پادشاه را خندان ندید. افزون بر این، از اعتقاد غلوآمیز مریدان قزلباش به مرشد کامل کاسته شد و تمرد و کشمکش‌های قبیله‌ای افزایش یافت. جنگ چالدران افسانه شکست‌ناپذیری شاه‌اسماعیل را از بین برد، اما عثمانیان هرگز نتوانستند ایران را ضمیمه قلمرو خود کنند . این شکست در زمان شاه عباس تلافی شد و سرزمین های از دست رفته بازپس گرفته شد.
حماسه چالدران باعث تشکیل یکی از نیرومندترین دولت‌های ملی ایران پس از حمله اعراب شد.شاید بتوان گفت که تولدی شکوهمند و غرور آفرین برای ایران بود.