برگرفته از ماهنامه زرتشتیان پاییز ۲۰۱۸
اندیشه در تخت جمشید
از: دکتر
اردشیر خورشیدیان
به نام خداوند جان و خرد
بی تردید تنها ملتی می تواند با گام های محکم و استوار به سوی تعالی و تکامل مادی و معنوی گام بردارد که از تاریخ گذشته و فرهنگ کشور خویش واقعبینانه و صادقانه با خبر بوده و هویت خویش را باز شناخته ، بر خود تکیه کند.
گویاترین این پیام ها، در آثار و هنر های باقی مانده نیاکانی ملتها به راستی باقی مانده است .و
بهترین خط کش و میزانی است که می‌توان به عمق اندیشه های ایشان پی برد. ایرانیان
کوروش را پدر، یهودیان جهان اورا منجی و نجات بخش، یونانیان او را قانونگذاری عادل نام نهادند و مسلمانان این مرد بزرگ را ذوالقرنین میدانند و سازمان ملل
کوروش را نخستین بنیانگذار منشور آزادی و حقوق بشر می شناسند. به راستی چرا؟ از آنجا که اندیشه ها و باورها است که خلق و خو و اخلاق می سازد و اخلاق قانون مینویسد و قانون ،حدود آزادی و امنیت را تعریف و عدالت ایجاد می نماید. تنها در صورتی که اندیشه ها ، انسانی باشد می‌تواند اخلاق انسانی و در نتیجه قانون و امنیت و عدالت انسانی ایجاد کند. همه اندیشه ها را اندیشمندان و از جمله هنرمندان به سه دسته بخش می کنند:
۱ اندیشه های واقعی رئالیستی که بر حقایق و واقعیات تکیه دارد.علم نیز به دنبال استقرار این دسته از اندیشه هاست.
۲ اندیشه فراواقعی که انسان را پرواز کردن میآموزد، وهومن ساز و تعالی بخش و انسانیت گستر است .
۳ اندیشه
های فروواقعی قومی و گروهی و فرقه ای فکر می کند و پا بال و پر انسان را می شکند ودیو و اهریمن ساز است.
هر چند که تمدن حاصل دسترنج و کوشش همه ملت ها می باشد ،
ایرانیان با جرات می توانند ادعا نمایند که از نخستین ملل در ایجاد فرهنگ و تمدن راستین و انسان ساز در جهان بوداند. هر چند باستان شناسان بر این باورند که بن پایه هنرهای موجود در تخت جمشید تقلیدی از برخی ملل دیگر همچون بابلی و مصری و تاحدی یونانی می باشد، ولی همگی پذیرفته اند که نیاکان با فر و شکوه ما ایرانیان،
باورها و اندیشه های ویژه خود را در ساخت و ساز این بناها و هنرهای موجود در آن به دقت وارد کرده اند. به طوری که فرهنگ حاکم بر کل مجموعه تخت جمشید هنر هخامنشی را نشان میدهند و از سایر هنرهای موجود در جهان کامل متمایز میسازد و باز می شناسد.
تخت جمشید را هخامنشیان حدود ۲۶
قرن پیش، بر روی صفحه ای از سنگ به ارتفاع ۱۴
متر بر پا کرده اند و سلیقه حاکم در ساخت این بنا خواست و آرزوهای ایرانیان بوده است که طالب وسعت اندیشه، شکوه بیکران، و دوستدار انسانیت بوده و با شناخت کامل عاشق باورها و فرهنگ خویش بوداند. به راستی تخت جمشید یک فرهنگستان بزرگ است که به دقت باورها و اندیشه‌های نیاکانمان را به نمایش میگذارد. و
بر هر بازدیدکننده واجب است که هنگامی که از این بنای تاریخی بازدید مینماید به جزئیات ، به دقت توجه نماید.
کشف ۳۰
هزار لوحه خشتی در تخت جمشید نشان از اندیشه های واقعی و جالب و دقیق نیاکان میدهد از آن جمله :
به راستی تکنولوژی که این تخته سنگهای بزرگ را از کوه جدا می کرده و آنها را همانند پازل تراش می داده و آنها را حمل و در یکدیگر گیر داده و ثابت می کرده است چگونه بوده است؟
۲۸ ملل گوناگون از ساتراپ های ایران که هرکدام هدایایی میآورده اند.) ماد ،پارت ،هراتی،
باختری خوارزمی ،سیستانی،
قندهاری ،
یونان، سومالی و بخشی از آفریقا و........ ( همگی به دقت با تمام جزئیات لباس ،آرایش
ظاهری و لباس و هدایای اختصاصی که می آورده‌اند و نمادهایی از ملل خویش را به همراه دارند . همه ملل گوناگون ساتراپهای ایرانی با "درخت سرو ایستاده" که نماد ملت ایران است از یکدیگر جدا شده اند. همه سربازان و مردم ملل گوناگون در تخت جمشید دریک قد و اندازه رسم شده اند. موجب افتخار است که تخت جمشید با پول ساخته شده .در حالی که همه ساختمان های بزرگ و آثار عظیم تاریخی جهان با بهره‌کشی ناجوانمردانه از نیروی برده ها ساخته شده است . بسیاری از زنان پا به پای مردان در ساختن و اداره کردن تخت جمشید کار می کرده اند و از حقوق برابر برخوردار بوده اند. از بیمه در مرخصی زایمان استفاده می کرداند. برای مقاوم سازی نسبت به زلزله، ستونهای ۱۵
متری را از میان تهی کرده و از ساروج ویژهای پر کرده اند.
همه انسان ها در تخت جمشید آرام و متین هستند و هیچ صحنه ای از قدرت نمایی بی
مورد، تحقیر دیگر ملتها ،صحنه
های خشونت و شهوت رانی و ظالم تجاوز، دیده نمیشود.
تکنولوژی بی همانند این بنای تاریخی حیرت انگیز است و زیبایی و شکوه بی اندازه ای به آن بخشیده است. و همه تدابیر زهکشی ،آبرسانی، فاضلاب ،نور
گیری، تبادل حرارت و غیره در نظر گرفته شده است. در تالار آیینه به اندازهای سنگها به دقت تراش خورده که شما می توانید تصویر خود را در این سنگها مشاهده نمایید. هر کدام از استاد کاران سنگ تراش دارای کد ویژه بودند که امروز نیز می توان دانست که هر بخشی از تخت جمشید به وسیله کدام هنرمندی ساخته شده و چه میزان حقوق می گرفته.) اصل پرداخت پول و طلا بوده است .(
برپا کنندگان تخت جمشید از خط کش و گونیا و تراز و پرگار و شاغول استفاده کرده و عدد پی را می دانستند. از خاصیت سطح شیبدار و چرخ و دندانه و جرثقیل آگاهی داشته است و از لوله و ناودان های سفالی و سنگی استفاده می کرده اند و بسیاری موارد دیگر که به این چند مورد بسنده می نمایم .و اما پیام های اندیشه برانگیز فراواقعی موجود در هنرهای تخت جمشید:
۱- نقش
فروهر) و نه اهورامزدا( که انسانی را در لباس هخامنشی با توجه به اندیشه فروهردر باور ایرانی نشان میدهد و انسان کامل را ترسیم مینماید. انسانی که فروهر وجودی خویش را بال اندیشه و گفتار و کردار نیک داده است و با اهورامزدا پیمان بسته است که تنها او را ستایش کند و به سوی تعالی به پیش رود. گاو
بالدار با سر انسان آرام و متین و هوشمند در سردر دروازه ملل ،
نماد دولتمردان هخامنشی و احترام به همه ملل ساتراپهای تابعه دولت مرکزی ایران پای جلو ایستاده و پای عقب در حال حرکت ، پیامی اندیشمندانه .
۲- گل
نیلوفر آبی ،که
پیام می دهد که همه انسانها از تخمه و جوهره آدم شدن برخوردار هستند و میتوانند اگر اراده کنند، حتی اگر درمرداب هم باشند ،با
گل های زیبا و رنگ های گوناگون تبدیل شده و به تعالی رسند.
۳- نقش
۷ پایه عرفان ایرانی ) هفت پایه عشق ( گل نیلوفر، گل های نیلوفر از کوچک به بزرگ در پایه هفتم به شیر با سر انسان تبدیل میشود و با فروهرآرمانی همتراز میگردد.
۴- کشتن قویترین نیروی اهریمنی ،داریوش
و خشایار را در حال کشتن حیوانی نمادین که همه نیروی اهریمنی را در خود جمع کرده است و با پاهای خود جلوی پیشرفت را میگیرد .بدن
شیر،دم عقرب ، یال اسب، شاخ گاو و بال عقاب و خشایار در حال کشتن اندیشه های او و از بین بردن قدرت و نیروی اوست.
۵- بلند کرد
کردن جایگاه داریوش توسط ۲۸
ملل از ساتراپ های ایرانی ،حتی
به شاه هم پیام می دهد که چنانچه حقوق و ارزشهای مادی و معنوی این ملتها را نگه ندارد یکی یکی زیر تخت او را خالی خواهند کرد.
۶- نگاره
سردر ورودی صدستون ، )پنجاه سربازجاودان در دو طرف به طورمتقارن( هنری بسیار شگفت انگیز.
۷- سرو
ایستاده نماد رسمی ایرانیان ، که امروزه سرش خم شده و به صورت بته جقه ای درآمده است .
۸- نبرد شیر با بز کوهی ، می گویند که نماد پیروزی برج بهار بر برج زمستان است مطمئن نیستیم.؟
۹- هم اندازه بودن همه انسان ها اعم از سربازان وهدیه آورندگان ،
نماد برابر دانستن همه انسان هاست.
۱۰- پارس ها و مادها و پارتها لباس دوخته پوشیده اند. دوزندگی در آن زمان در ایران بوده است در حالی که تا حتی هزار سال پیش مصریان و یونانیان وهندوان و چینی ها لباس دوخته نداشته و پارچه را دور خود می پیچیده ند .
۱۱- شیر و گاو دوسر و مرغ افسانه ای هما ،
نماد توان و قدرت مادی و معنوی ایرانیان .
۱۲- همه سربازان در حال دفاع هستند و حتی یک سرباز در تخت جمشید در حال حمله دیده نمی شود .
۱۳- هنر های بی نظیری جواهرسازی ،
توأم کردن تراش سنگهای زینتی و طلا بسیار شگفت انگیز است .
۱۴- هنری کم کردن خطوط میخی و نوشتن یک متن با سه زبان فرس باستان ،ایلامی
و بابلی ،با
یک خط میخی هخامنشی، که اگر اینچنین نمیکردند شاید رازاین خطوط و زبان ها هرگز کشف نمی گردید. و جالبتر اینکه صحنه های خشونت و شراب خواری و بی عفتی و بی عدالتی و ظلم و تجاوز و تحمیق توده مردم و دیگر اندیشه های در تخت جمشید » فرو واقعی « مشاهده نمیشود. در حالی که در بسیاری از هنرهای کشور دیگر به ویژه در اروپا فراوان می بینید.
مقایسه های اندیشه های موجود در تخت جمشید و چگونگی ساخت و هدف از ساخته شدن و استفاده کردن از مکان هایی چون اهرام مصر که تنها جسد مومیایی شده فرعون ها را در خود نگه میدارد. کلسیوم رم که خشن ترین و جنایت آمیز ترین اعمال انسانی را به نمایش میگذارند نمونه کوچکی از این نامردمی هاست .
آثار باقیمانده در تخت جمشید نشان می دهد که ایشان به یکتایی اهورامزدا ایمان داشته به مهر و پیمان و راستی و درستی پایبند بوده و به شدت از دروغ گریزان بوده و به فرهنگ شاد بودن معقول و آزادی عقیده باور داشته است و به باورهای دیگران و حقوق حقه نشان به شدت احترام می گذاردند و نور پرستش سوی )قبله( ایشان
بوده است و.....
شوربختانه از آنجا که بیشتر باستان شناسانی که در مورد تاریخ و فرهنگ ایران پژوهش کردند خارجی بوده و به باورهای ایرانیان آشنایی کامل نداشتند. در بسیاری از تجزیه و تحلیل های خود دچار اشتباه شده اند مثلا فروهر را
اهورامزدا معرفی
کرده ند. گاو بالدار را ابوالهول یعنی پدر وحشت می نامند .یا اگر موبدی به نام هرمز به پادشاهی حلقه مهر می دهد. او را که بر اسب سوار است و بارسم به دست دارد را اهورامزدا دانسته اند.!!!
پیروزی هخامنشیان موجب استقرار حقوق بشر، احترام به ملت و نکوهش برده داری ،
ساخت جاده ابریشم و شکوفایی اقتصاد و داد و ستد بین ملل گوناگون ساتراپهای ایران ،
اختراع پول ، بانک، بیمه ،کاروانسرا ،مونار )محل آتش(.، معیارهای سنجش همانند فرانسگ )فرسخ(. و بسیاری از موارد دیگر شد، که خود جای گفتمان جداگانه دارد و به هر حال با مدیریت درست خویش توانستند به نسبت بسیار بالایی راستی و پاکی نیکوکاری و پارسایی را در ایران گسترش داده ،فروغ
و بیفرهنگی و نامردمی و حرص و آزو کین را در ایران به حداقل برسانند.