چرا هفت ؟
هفت شهر ؟ هفت سین ؟ هفت پیکر ؟ هفته ؟ چرا هفت ؟
سر چشمه ی " هفت " از کجاست ؟
از آنجا که در نسک های کهن می بینیم پادشاهان پیشدادی خود را فرمانروای
هفت کشور "هپتو کارشوار " " Hapto karshvar" می دانستند پس در جهان باستان ، جهان یا زمین را به هفت کشور می
شناختند . در اوستا بارها از هفت کشور سخن به میان آمده . در گاتاها که کهن ترین
بخش اوستا و از گفته های خود زرتشت بزرگ است ، هفت کشور به شکل " هپت ایی تی
" آمده ولی در بخش های تازه تر اوستا به همان هپت کشور اشاره شده است
.
اما داستان بخش کردن سرزمین ها به هفت کشور ، ریشه ی بسیار کهنی دارد
.در زبان سانسکریت هفت کشور به شکل "سپتا دویپا " " Septa
Dvipa"آمده . بر پایه نوشته های این نسک ها ،بخش بندی سرزمین ها بر پایه
وجود دریا ، یا دریاچه هایی بخش بندی می شده که آمد و شد میان این سرزمین ها دشوار
بوده . در اوستا نام این هفت کشور به این شکل آمده :
1 ارزهی Arzahi
2- خونیرث Khvanirath
3- سوهی Savahi
4-فرد ذفشو Faradazafshu
5-وئیری ارشتی Vaeiryarshti
6- وید ذفشو Vidazafshu
7-وئور و جرشتی Vourudjareshti
در کتاب ایران از آغاز تا اسلام نوشته رومن گریشمن که بر اساس یافته
های باستان شناسی به شکل گیری کشورها و تمدن ها پرداخته ، چنین آمده که در مرکز
فلات یا نجد ایران ، جایی که اکنون دو کویر بزرگ لوت و نمک قرار دارد ، دریاچه
بزرگی بوده که در کوهپایه ها و کناره های این دریاچه مردم از هفده تا هجده هزار
سال پیش به این بخش آمده و رفته رفته تمدنی کهن به نام تمدن سیلک ساختند .
فرمانروایان این تمدن زن ها بودند که کشف آتش ، کشف گیاهان خوراکی و دارویی ،
کشاورزی ، شیوه ساخت خانه ، رام کردن حیوانات و بسیاری دیگر بدست آنها انجام گرفته
. به همین سبب در نسک های کهن به بخش هایی بر می خوریم که الاهه های زن به شکل های
گوناگون نگاهبان و پرستار سرزمین ها و انسان ها بودند و این برمیگردد به نقشی که
زن ها در آغاز در رهبری مردمان زمان خود داشتند . این بش از تاریخ برمی گردد به
هزاره های نهم تا سوم پیش از میلاد . دریاچه سیلک بخاطر آتشفشانی کوه دماوند و ترک
خوردن زمین بر اثر زلزله ناشی از آن خشک شدو آب این دریاچه به زیر زمین فرو رفت .
مردم سیلک بناچار بخشی به مهاجرت پرداختند . بخشی به غرب ، بخشی به شمال و گروهی نیز
به شرق مهاجرت کردند و در بخش سیستان کنونی ساکن شدند . بنابراین گریشمن ، تاریخ
مردم سیلک را به سه بخش متمایز کرده . بخش نخست ساکنان نخستین بودند ، بخش دوم
مردمی که پس از آتشفشانی دوباره به پیرامون سرزمین کهن سیلک مهاجرت کردند و بخش
سوم تمدنی که این مهاجران در این بخش ها ساختند .
از سوی دیگر ، در نجد ایران ، تمدن های کهن دیگری نیز زندگی می کردند
. دشت خوزستان یکی از بخش هایی بود که تمدن از دیرباز در آنجا بوجود آمده بود . این
بخش در روزگار بسیار کهن ، سوزیانا نام داشته . سوزیانا سرزمینی بوده که از دیرباز
شهر نشین شده و کهنگی این تمدن کمتراز تمدن سیلک نبوده . و سرانجام در همین سرزمین
بود که بزرگترین شهر زمان باستان یعنی شوش ساخته شد . بنابر گفته گریشمن انسان
دوران سنگی ،از شمال به جنوب بر روی مسیر کمانی شکل پیرامون دو کویر بزرگ ایران ،
ساکن شده بودند . گریشمن نجد ایران را با کوهستان هایی که این نجد را پیرامون کرده
از بخش های دیگر جدا می کند . بر پایه این یافته های باستانی ، و مقایسه ی آن با
نوشته ای نسک های کهن می توان شباهت بسیاری میان این بخش ها دید چرا که همانطور که
در کتاب گریشمن آمده ، سرزمین های دوران باستان نیز به هفت سرزمین بزرگ یا هفت
تمدن بزرگ بخش شده بودند . در پست های پیش رو بیشتر در این باره سخن خواهیم گفت.
پژوهش و نگارش تامیلا .
بن مایه ها تاریخ ده هزار ساله ایران عبد العظیم رضایی
تاریخ ایران از آغاز تا اسلام رومن گریشمن
گاتا