آتشکده کوسان
نیایشگاه زرتشتیان - بهشهر، مازندران
آتشكده ی كوسان بهشهر از بيشمار آتشكده هايی ست كه از روزگار
شهرياری شاهان ساسانی پا برجا مانده است
بهشهر شهری در بخش خاوری(شرقی) استان مازندران است. روستای «کوهستان»
در 6 کیلومتری باختر شهرستان بهشهر قرار دارد
نام پیشین کوهستان «کوسان» بوده و قدمتش را به پیش از اسلام برآورد
کرده‌اند. به گواهی تاریخ کوهستان، زمانی «طوسان» نام داشته و به دست «طوس نوذر»
از خاندان «کیانیان» بنا شده است
در زمان قباد ساسانی چند جای از مازندران و طبرستان آباد شد از آن
جمله آتشکده شهر کوسان بود که به دست کیوس فرزند بزرگ قباد و برادر انوشیروان در
زمان شهریاری او در طبرستان و مازندران بنیاد شد. نقطه ای که آتشکده‌ی کوسان
ساخته‌شده هنوز پا برجاست و به همان نام خوانده می شود
آتشکده کوسان مربوط به سده‌های اولیه دوران های تاریخی پس از اسلام
است و در روستای کوهستان، در جنوب غربی روستای آسیابسر بوشهر در چهار کیلومتری غربی
بهشهر در بالای کوهی کم ارتفاع واقع شده است
ظهیرالدین مورخ پس از اسلام از آن بانام «کوسان» یاد می کند و می گوید:پسرقباد
آتشکده ای در آنجا بساخت
بر طبق نوشته های ابن اسفندیار، کوسان در پای قلعه آب دارا واقع
بود.این قلعه بدون شک همان قلعه دارا است که نزدیک آن ده مرزن آباد واقع بوده و
گفته اند توس نوذرکه فرمانده لشکر کیخسرو بود قصبه ای در پنجاه هزار ساخت در محلی
که معروف به کوسان بود آنرا طوسان نامید.محل قلعه ای که او ساخته بود هنوز تا زمان
ابن اسفندیار در هنگامی که لومان دون خوانده می شد معلوم بود.کیوس جد باو در این
نقطه آتشکده ای ساخت.کوسان در قرن نهم هجری اقامتگاه سادات بابلکانی بود.از آثار
به جا مانده تاریخی به دست می آید که مردم طبرستان در زمان ساسانیان پیرو دین
زرتشت بوده اند .در کوهستان نیز آتشکده ای از دوران ساسانی به جا مانده است که بنای
آن را به «کیوس جد باو» نسبت داده اند.در زمان قبادساسانی چند مکان از مازندران و
طبرستان آباد شد که آتشکده شهر کوسان از آن جمله بود که بدست کیوس فرزند بزرگ قباد
و برادر انوشیروان در زمان حکمرانی او در قسمت طبرستان و مازندران بنیاد گردید.نقطه
ای که آتشکده ساخت هنوز بقایای آن در روستای کوهستان (وجود دو قلعه تاریخی در ضلع
جنوبی) باقی مانده و به همان نام خوانده می شود.بنا به نوشته های ابن اسفندیار پس
از حمله اعراب در این مکان پادگان نظامی ایجاد شد.در این جايگاه پادگان نظامی ایجاد
شده بود. فیروزشاه و احتمالا فیروز ساسانی نیز از این آتشكده ديدار كرده‌اند.
پيدا شدن آثار باستانی و همچنین مجموعه ای از سكه های ساسانی در آن، همگی نشان
از ارجمندی این محل در روزگار ساسانی دارد