آتشکده يزد
در زمان فرمانروایی ساسانیان بر ایران، سه آتش پر ارج و پرشکوه- به دلیل
قدمت دیرپایشان- از شأن و شهرت بیشتری برخوردار بودند و بر همین پایه، آنها را «
آتش ورهرام» یعنی« آتش پیروزی» نام نهاده بودند. یکی از آنها « آذرفرنبغ» نام
داشت. و در شهر کاریان فارس (آتشکده کاریان) قرار داشت.
🔥آتش
آتشکده کاریان را در سده دهم میلادی، برای رهانیدن از یورش بیگانگان یا بیگانه پرستان
از آنجا به عقدا ی یزد آوردند و نزدیک به ۷۰۰ سال در آنجاروشن نگه داشته شد و سپس
در سال ۵۲۲ از عقدا به اردکان برده شد و نزدیک به ۳۰۰ سال نیز در اردکان یزد بود و
در سال ۵۸۲ از اردکان به یزد برده شد .نخست در محله ای به نام «خلف خان علی» در
خانه یکی از موبدان بزرگ به نام «موبد تیرانداز آذرگشسب» نگهداری می شد و سپس
درآتشکده بزرگ شهر، برافروختند. این آتشکده در حدود سال ۵۱۳ هجری قمری تخریب شد و
زرتشتیان، آتش مقدس خود را برداشتند و آن را در غاری در کوه « شگفت یزدان» بین
عقدا و پارس بانو پناه دادند. آتش ورهرام ۳۰ سال در آن غار پنهان بود. سپس آن را
به مدت دویست سال در روستاهای زرتشتی نشین اطراف یزد جابجا کردند تا مورد دست درازی
متجاوزان قرار نگیرد. در سال۷۵۰ ه.ق، روستایی به نام ترک آباد نزدیک اردکان بنیاد
یافت و بیشتر زرتشتیان یزد و به ویژه موبدان به آنجا کوچ کردند. در آن زمان، آتش
مقدس نیز به ترک آباد انتقال یافت و سیصد سال در آنجا نگهداری گردید. در این سال،
همزمان با آغاز گسیختگی شیرازه جامعه زرتشتیان در ترک آباد، آتش مقدس از آنجا
دوباره به شریف آباد برده شد و در حدود سال ۱۱۸۹ هجری مجدداً به یزد بازگردانده شد
و در محله دستوران یزد(کوی موبدان) در خانه کوچکی پنهانی نگهداری گردید.
پس از چند سال، در سال ۱۳۱۳ ساختمان مناسبی با دهش خیر اندیش پارسی از
هندوستان به نام همابائی بر قطعه زمینی به مساحت ۶۸۸۱ متر مربع که از سوی چند تن
از زرتشتیان ایران از جمله برادران امانت به یاد فوت پدرشان «اردشیر مهربان رستم
امانت» وقف شد،ساخته شد.نقشه این بنا را مهندسان پارسی کشیدند و «ارباب جمشید
امانت» سرپرستی و نظارت ساخت این بنا را بر عهده داشت.وی در خاطرات خود نوشته است
که برای جلب توجه پارسیان هندوستان ، پنج بار به آن دیارسفر کرده است. چهار بار با
کشتیهای بخار بر روی آبهای خروشان اقیانوس هند و یک بار پیاده و با شتر در ریگزارهای
بلوچستان ایران و پاکستان تا سرانجام انجمن پارسیان هند پرداخت هزینه ساختمان آتش
ورهرام یزد را پذیرفت.این آتشکده یکبار در سال۱۲۷۲ هجری توسط مانکجی لیمجی هاتریا
و بار دیگر در سال ۱۳۲۷ هجری بازسازی گردید. ساختمان این آتشکده که امروز به نام
«درمهر دستور خدایار» معروف است در کوی موبدان در خیابان آیت الله کاشانی یزد قرار
دارد و آتشدان سنگی آن را گرچه ضربه های پتک زمان، درهم شکسته است هنوز در آتشگاه
کوچک و دود گرفته اش استوار و پابرجا ایستاده است.