آتشکده شهرری
تپه میل که از آن آتشکده بهرام و آتشكده ری نیز نام برده می‌شود از
آثار دوره ساسانیان در شهر ری است. گمان می‌رود که این بنا آتشگاه بهرام گور بوده
باشد.
تپه میل (آتشکده بهرام) در جنوب شهرری در حدود ۱۲ کیلومتری جنوب شرقی
شهر ری به سوی ورامین بر بلندای تپه‌ای پهناور در قلعه‌نو به سمت روستای نظرآباد
شهرری بقایای کاخ یا آتشکده‌ای واقع است
که به تپه میل مشهور گردیده و آن به سبب دو پایه بزرگ بنا می‌باشد که از دور شبیه
به میل است.
جهت بنا به صورت شرقی و غربی است. در جبهه شرقی ایوانی با چهار ستون
مدور بوده است.بخشی از بنای آتشكده ری در زمان حمله اسكندر به ایران خراب شد و
تنها قسمتی از بنای چهارطاقی و زیبای این آتشكده به صورت دو میل باقی ماند.بیشتر
قسمت‌های غربی بنا از میان رفته، در بخش زیرین مجموعه یک راهروی کم پهنا وجود
دارد که سراسر طول بنا را طی می‌کند. بقایای معماری تپه معماری میل دارای ساختاری،
تشکل از گل، خشت، لاشه سنگ، گچ و از نظر دیرینگی متعلق به دوره ساسانیان (حدود ۱۸۰۰
سال پیش) است و به آتشکده بهرام گور نیز معروف است.
تپه میل با سنگ ساروج،خشت و گل ساخته شده است.نیزارهای اطراف آن از
وجود دریاچه ای حکایت دارد که در گذشته در این محل وجود داشته ، ولی خشک شده است.
بلندی تپه میل از سطح دشت اطراف ۱۸ متر است و حدود ۲۵ متر پهنا و ۲۰
متر درازا دارد. پیرامون این تپه بلند تپه‌های کم ارتفاع کوچکتر پراکنده شده که
مشرف بر آنها قرار گرفته‌است. این مجموعه منطقه‌ای به وسعت ۸۰۰ در ۹۰۰ متر را شامل
می‌شود. بر بالای تپه، بنای اصلی آتشکده در راستای شرقی غربی برپاست، طرح کلی بنا،
تالار ستون داری بوده با دو ردیف ستون چهارگوشه سه تایی که عملاً به ۳ بخش تقسیم
شده‌است.
آنچه از پوشش بنا در زمان حاضر بر جاست، یك جفت قوس هلالی با نقطه بیضی
است، در راستای محور اصلی تالار، راهروی كم عرض تونل مانندی سراسر طول تالار را از
زیر طی می كند كه از منتهی الیه غربی، راهروی هم عرض دیگری بر آن عمود می‌شود و
ورودی اصلی راهروی زیرین در جبهه شرقی، زیر ایوان اصلی است.
نخستین بار در سال ۱۹۱۳میلادی
«ژاک دومورگان» فرانسوی این آتشکده و سازه‌های پیرامون آن را مرمت کرد. این بنا در
سال ۱۹۳۳توسط باستان‌شناس آمریکایی به نام
اریک اشمیت مورد کاوش و حفاری قرار گرفت و اخیراً دکتر فیروزه شیبانی از ایران کار
حفاری آن را پی‌گیری کرده‌است.
در تاریخ طبرى آمده است ؛ به رى آتشگاهى بود که از آن قدیمى تر نبود .
در برخى پا را فراتر گذاشته و احداث آن را به فریدون نسبت مى دهند . هر چند درستى
آن مسلم نیست ولى متاخران رى را از زمان هاى دیرین و پیش از ظهور زرتشت شهرى مذهبى
و مرکز مغان مى دانسته اند .
این تپه یا آتشکده در تاریخ ۱۱ بهمن ۱۳۳۴ با شماره ۴۰۷ به ثبت ملی رسیده
است.