آگاهی ایرانیان از گرد بودن کره زمین؛
گردش زمین
به دور خورشید و کروی بودن آن، اگر چه امروز موضوعی شناخته شده‌است و همگان به آن
باور دارند، اما تا چند صد سال پیش از نظر اروپاییان یک موضوع ناشناخته بود و آن‌ها
زمین را ثابت می‌پنداشتند که خورشید به گرد آن می‌گردد. آنان به دلیل ناآشنا بودن
با کتاب‌ها و منابع دینی و علمی دیگر نقاط جهان فکر می‌کردند که برای نخستین بار
گالیله توانسته است این موضوع را کشف‌کند و این اشتباه را برطرف سازد. در حالی که
چند هزار سال پیش از آن در اوستا به این موضوع اشاره شده‌است.
در کتاب
اوستا چندین بار از گرد بودن زمین و گردش آن گفت‌و‌گو شده و آن را با کلمه
«سکارنا» به معنی گرد و گردنده و گوی مانند بودن بیان داشته‌است
همچنین در «آبان‌یشت» قطعه ۳۸ آمده‌است که:
«نریمان گرشاسب آرزو کرد که در روی این زمین فراخ و گرد و گردنده دور کرانه بتازد
و بر دشمن چیره شود»
و نیز در
قطعه ۹۵ «مهریشت»، از مهر یاد شده و آمده است که: «مهر در هر غروب و آغاز شب به
روی کره‌زمین می‌آید و دو کرانه این زمین فراخ گرد و گردنده دور کرانه را می‌پیماید.»
در مینوی خرد نیز
آمده است
«وشباهت
زمین درمیان آسمان مانند زرده است میان تخم»
حتی
فردوسی که تقریبا ۵۰۰ سال پیش از گالیله می زیسته نیز در شاهنامه به گرد بودن زمین
اشاره کرده است
هان پر
شگفت است و تن هم شگفت
نخست از خود اندازه باید گرفت
دگر آن
که این گرد گردان
سپهر
همی نو نمایدت
هر روز مهر
ابن
خردادبه در المسالک و الممالک می نویسد:«زمین گرد است ،چون کره ای در میان
گردون(فلک) و همانند زرده در میان تخم مرغ است،بادها پیرامون آنرا گرفته و از همه
سو ، آنرا به سوی گردون(فلک) می کشند»
این
مسئله‌ی شناخت دیرینه‌ی ایرانیان از گیتی و زمین را به خوبی نشان می‌دهد. ایرانیان
حتی مدارهای نیمروزی (نصف النهار) به دور زمین طراحی نموده بودند و مرکز شروع آن
شهر «نیمروز» ( که اکنون یکی از شهرهای
خراسان/افغانستان است) بود که امروز استعمارگران غربی به جای شهر نیمروز از گرینویچ
به عنوان مرجع زمان یاد می‌کنند
همچنین
ابوریحان بیرونی ۶۰۰ سال پیش از گالیله می دانست که زمین گرد است و ۵۰۰ سال پیش از
کوپرنیک می دانست که زمین به دور خورشید می چرخد.او همچنین در کتاب«التفهیم»حالات
مختلف قرار گیری ماه نسبت به خورشید را هم ترسیم کرده است