استاد علی اکبر جعفری
مازيار قويدل
بی گمان گلِ سر سبد فرهنگ ايرانی، آموزه های
اشو زرتشت و ميوه آن گل، شاهنامه فردوسی است.
شناساندن اين گل وُ ميوه، خويشکاریِ همگان
بايد می بود که با دريغِ بسيار، رويدادهای ناپسند وُ ناخوشايندِ فراوان، سده های
بسیار، دست ايرانيان را از چنين آموزه هایِ ارزشمندی دور داشته بود وُ اگر کسانی
چون استاد علی اکبر جعفری، همچون استا پورداوود چراغِ راه نمی شدند، چه بسا که
امروزيان نيز شانس دستيبابی به انديشه های گهربار وُ آموزه های کهن را پيدا نمی
کرديم.
انديشه
هايی که اگرچه با کوشش های درونی گسترده وُ برونیِ اندک زرتشتیان دنبال وُ
زنده نگهداشته می شد؛ تا هنگامی که از
کوشش وُ پشتيبانیِ پژوهشگران اروپايی برخوردار نشد، نتوانست به اندازه درخور، شکوه
فلسفی وُ جهان نگری پرمايه ی خود را به نمايشی جهانی درآورد.
کوشش های پژوهشگرانِ اروپايی افزون بر به
نمايش در آوردنِ فرهنگِ پُرشکوه وُ انديشه های پربارُ ايرانی وُ به ويژه آموزه های
اشو زرتشت در جهان؛ نگاه پوينده ی انديشمندانِ فرهنگدوست ايرانزمين را نيز بيش از
پيش به سوی خود کشاند. انديشمندانی که زنده ياد ابراهيم
پورداوود، از پيشگامان آن به شمار می رود.
پژوهش در فرهنگِ ايرانزمين وُ آموزه های
اشو زرتشت –(به
ويژه در اين چند سده)-، از ديدگاهِ اين پژوهشگر دارای سه گامه
بوده است:
-
گامه نخست از چند سده پيش وُ هنگامی آغاز
شد که پژوهشگران اروپايی ـ(بیشتر از راه هندوستان)ـ،
با فر وُ فرهنگ ايرانزمين آشنايی پيدا کردند وُ تا اندازه ای
زنگارهای فراموشی را از گُفته هایِ گُهربار اشو زرتشت وُ فرهنگ ايرانی زدودند. آنان
با کوشش های بسيار وُ دامنه دارشان توانستند انگيزه گسترشِ فرهنگ پُربارِ
ايرانزمين وُ آموزه های اشو زرتشت در جهان را فراهم آورند. کاری
که با پيشباز تاريخ شناسان وُ فرهنگمداران جهان گيتی روبرو گرديد که خود دستمايه
کوشش ها وُ پژوهش های بيشتر وُ گسترده ترِ
انديشمندان ايرانی را نيز به دنبال داشت.
-
گامه ديگر، را می توان گامه ی
ميانه بر شمرد که پس از مشروطه وُ به ويژه از دوران رضاشاه بزرگ آغاز شد وُ
همپژوهی اروپاييان وُ ايرانيانی چون زنده يادان استاد پورداوود، استاد بهرام فره
وشی، استاد علی اکبر جعفری، استاد شاهپور
شهبازی، پروفسور فرهنگ مهر، استاد عبالمجيد ارفعی وُ ... را
به دنبال داشت که هنوز از سوی کسانی چون استاد ارفعی وُ يا شاگردان آن بزرگواران
دنبال می شود.
-
گامه سه، که زمان کنونی را نيز در بر می
گيرد. از دوران رضاشاهی وُ هنگامی آغاز شد که
پژوهش در فرهنگ ايرانزمين برای به خود آيی ايرانيان وُ ايراندوستان بالا گرفت وُ
انديشمندانِ ايرانی دست به پرورش شاگردانی زدند که هر يک از آنان با ياری استادان
خود، به کوشش وُ پژوهش در یک يا چند شاخه از اين فرهنگ پربار پرداختند.
در اين گامه اگر چه از نوشته ها وُ برداشت
های پژوهندگان اروپایی يا آمريکایی چون سرچشمه، بهره های بسيار گرفته شد وُ می شود. از
آنجا که پژوهش های پژوهشگران ايرانی، با احساس وُ سهش
ملیِ همراه است وُ زاده شدن وُ زیستن در ميهن آريابومی، ويژگی های
ژرف تر وُ بومی تری
بدان ها می بخشد. به
گونه ای که تنور فرهنگ پويی در دل جوانان
چنان فروزان تر هر زمان ديگر گشته است که پژوهش در داشته های گهربار کهن وُ ديدار
از يادمان های کهن، بيش از پيش گسترش يافته است وُ آينده بسيار پرفروغی در اين
زمينه را نويد می دهد.
کسانی همچون استاد علی اکبر جعفری که از
انديشمندان فرزانه وُ فرهيخته ی گامه های
دو وُ سه ايران پژوهی به شمار می آيند، با پرورش شاگردانی کوشا، جهان نگر وُ ميهن
پرست، کاری کردند که ايرانپژوهی در درون ميهن به بالندگی درخور برسد وُ نگرش به
کوشش پژوهشگران اروپايی وُ سپس آمريکایی، از نيازهای نخستين ايرانشناسی به شمار
نيايد.
استاد علی اکبر جعفری افزون بر آنچه آمد، با
آشنايی ستايش انگيزی که به ۱۵ زبان داشت وُ يکی از آنها ـ(عربی)ـ
را به ۱۴ گونه گویش وُ دستور زبانی وُ کاربرد قانوی گوناگون، به کار می برد وُ بدان ها
سخن می گفت، نمونه ی
بی همانندی در ميان همه دانشمندان وُ پژوهشگران جهانی به شمار می رود.
استاد
جعفری به دور از همه دانش وُ بينش بی همانند، از فرزاگی، فرهيختگی وُ فروتنی بی
مانندی برخوردار بود. ويژگی درخور ستايشی که او را به گونه ای
سروریوُ برتر ساخته است.
استاد با همه نا مهربانی هايی
که به ويژه در دوره زندگی در آمريکا روبرو شد، همواره با چهره ای خندان وُ با
گذشتی پروردگار گونه، به آسانی از نامهربانی ها
وُ گاه نامردمی ها می گذشت وُ می گفت که همه چيز با آرامش
وُ کوشش بيشتر درست می شود.
پيرامون سه دهه شاگردی استاد علی اکبر جعفری
افتخار بزرگ وُ بی همتايست که به من وُ خانواده ارزانی شد. مهر
ايشان به همسر وُ به فرزندانمان به گونه ای بود که فرزندان ما، استاد جعفری را پدر
راستین من می دانند.
استاد با مهربانی وُ بزرگواری برای نزديک به
همه ی کتاب های به چاپ رسيده ام،
پيشگفتار نوشتند. پيشگفتارهايی که در هر یک مهرورزی بابا به
انسان، جهان وُ به ويژه انديشه، گفتار، کردار نيک وُ نوکردن جهان را به روشنی وُ
زيبايی بسيار توان يافت.
از اينکه افتخار زيستن در کنار وُ زیر سایه
بابا را نه تنها داشته که هنوز وُ هماره خواهم داشت، به خود می بالم
مازيار
قويدل
۲۶
اکتبر ۲۰۲۰